Dwa komponenty starzenia twarzy – wykład i slajdy

W listopadzie, w czasie Kongresu LNE w Krakowie, wygłosiłem wykład na temat komponentów starzenia się twarzy. Zrozumienie procesów starzenia jest kluczem do skutecznego odmładzania, dlatego na prośbę osób, które były na wykładzie, zamieszczam najważniejsze jego tezy.

Na początek ciekawostka. Jaka metoda odmładzania została zastosowana u tej pacjentki? [Odpowiedź znajdziecie na końcu artykułu]

W prezentacji zależało mi przede wszystkim na pokazaniu, jak twarz się starzeje, co decyduje o tym, że postrzegamy ją jako starą lub młoda, a także zainspirować, co należy robić, aby uzyskać dobre efekty terapii odmładzających

Na ogół nikt nie ma wątpliwości, patrząc na czyjąś twarz, czy ona jest młoda, w średnim wieku, czy stara.

Za starą twarz powszechnie uważa się twarz posiadająca zmarszczki i bruzdy, z przebarwieniami, widocznymi naczynkami, o cienkiej skórze. Jeśli jednak patrzeć tylko w ten sposób, to co powiedzielibyśmy o twarzach na zdjęciach poniżej? Pierwsza ma mocne przebarwienia, druga bardzo widoczne zmiany naczyniowe. A jednak nikt nie ma wątpliwości, że nie są to twarze stare.

Z drugiej strony uważa się, że twarz młoda to twarz bez zmarszczek. Ale czy na pewno? Na zdjęciach poniżej też nie ma wątpliwości, że twarz po prawej stronie jest twarzą starą, mimo iż jest gładka.

Jeśli tak, to co naprawdę decyduje, że twarz jest postrzegana jako stara lub młoda? Są to dwa komponenty: JAKOŚĆ skóry, z jej defektami, oraz KSZTAŁT twarzy, czyli proporcje. Nasz mózg podświadomie ocenia twarz jako młodą lub starą na podstawie zapamiętanych i skojarzonych wzorów obrazów, a te podpowiadają mu na podstawie kształtu twarzy i proporcji pomiędzy poszczególnymi elementami, która jest młoda, a która stara.
Proporcje twarzy dziecka są zupełnie inne niż twarzy dorosłego. U dojrzałych osób też te proporcje cały czas się zmieniają, wskutek przebudowy kości twarzoczaszki, ścieńczenia tkanki mięśniowej, tkanki podskórnej i samej skóry, która dodatkowo wskutek grawitacji ciągnie w dół.

Na proces starzenia wpływa wiele czynników. Jest to normalny proces fizjologiczny. Starzeje się nie tylko twarz, ale cały organizm. Osoba 75-letnia w porównaniu z 30-letnią posiada 43% maksymalnej wydolności oddechowej, 70% filtracji nerek, 84% wydajności metabolizmu i 92% wagi mózgu. Rocznie tracimy ok. 1% kolagenu, a skóra właściwa ulega ścieńczeniu nawet o 80%.
Wiadomo jednak, że niektóre osoby starzeją się szybciej, inne wolniej. Zależy to od genetyki, na którą nie mamy wpływu, oraz od czynników, na które mamy wpływ: od promieniowania słonecznego (najważniejszy czynnik), a także trybu życia, diety, warunków pracy i mieszkania.
Wpływ czynników zewnętrznych badano wielokrotnie na bliźniaczkach. Ciekawy przypadek jest też na drugim zdjęciu. Ta twarz nie jest fotomontażem. Pan na zdjęciu przez wiele lat pracował w warunkach, w których jedna strona twarzy była cały czas poddawana silnemu działaniu promieniowania słonecznego, w rezultacie jedna połowa jest stara w porównaniu z drugą.

Zmianę proporcji twarzy opisuje zasada odwróconego trójkąta. W młodym wieku podstawa tego trójkąta jest u góry, a potem się to odwraca. O tym odwracaniu się trójkąta decydują zmiany w tkance tłuszczowej oraz tkance kostnej, które obrazują poniższe rysunki. Tkanka tłuszczowa zanika niemal całkowicie w okolicy skroni, bardzo zmienia się jej ilość od oczami i na policzkach. To w połączeniu z przebudową kości twarzoczaszki i ich wypłaszczaniem, powoduje, że skóra nie dość, że jest coraz cieńsza, to dodatkowo traci rusztowanie.

Najważniejsze zmiany, jakie zachodzą w środkowej części twarzy to:
– zaniki tłuszczowe pod okiem i w okolicy oczodołowej, podoczodołowej i jarzmowej
– zanik mięśnia okrężnego oka
– pogłębianie bruzdy nosowo-wargowej
– opadanie czubka nosa

Z kolei w dolnej części twarzy następuje:
– osiadanie skóry na dolny brzeg żuchwy
– zanik kości żuchwy w 3 wymiarach
– zmarszczki marionetki
– tworzenie podgardla, gładkie przechodzenie twarzy w szyję
– zanik czerwieni warg
– opadania kącika ust
– wydłużenie wargi górnej

Nie bez znaczenia dla kształtu twarzy jest uzębienie

Wiedzę o opisanych mechanizmach starzenia trzeba wykorzystać w medycynie estetycznej, przy planowaniu zabiegów odmładzających. Skoro wiadomo, że twarz młoda ma inne proporcje niż stara, to należy w trakcie zabiegów dbać nie tylko o zlikwidowanie zmarszczek i poprawienie jakości skóry, ale o przywrócenie właściwych proporcji i odbieranego jako młody kształtu twarzy. Korygując efekty starzenia warto korygować asymetrie, gdyż im bardziej twarz jest symetryczna, tym bardziej jest odbierana jako atrakcyjna. Ważne jest także ustalenie, jakie są oczekiwania pacjenta, bo nie każdemu zależy na drastycznej zmianie. Nie ma jednej uniwersalnej metody odmładzania, jak również uniwersalnych technik podawania preparatów, bo u każdego anatomia jest inna, i starzenie przebiega inaczej, a oczekiwania też są inne. Na pewno jednak lepiej zapobiegać i spowalniać proces starzenia, niż zająć się cofaniem niepożądanych efektów, gdy te już będą mocno widoczne.

Odmładzaniu i skutecznym metodom terapeutycznym poświęcona jest jedna z części mojej książki Medycyna estetyczna bez tajemnic.
Na koniec ostrzeżenie. Można odmładzać pięknie i można oszpecić. Jean Michel Jarre ma niemal 70 lat, a wciąż jest atrakcyjnym mężczyzna. Jestem przekonany, że ma bardzo dobrego lekarza medycyny estetycznej. Nie można tego powiedzieć o cztery lata od niego starszej Bogumile Wader

[*odpowiedź na pytanie z początku artykułu:
Żadna. Zdjęcie zostało wykonane, gdy pacjentka stała na rękach.]